Final Statement of the Balkan Anarchist Bookfair 2024

Original post: https://bab2024.espivblogs.net/final-statement/

Translations (also copied below) available in [English] [Shqip/Albanian] [Ελληνικά/Greek] [Slovensko/Slovenian]

From the 5th to the 7th of July, Prishtina, Kosova, transformed into a hub of anarchist thought, coordination, and solidarity as it hosted the 16th edition of the Balkan Anarchist Bookfair (BAB). This first-ever anarchist gathering in an Albanian-speaking locality brought together over 250 participants from 29 countries, spanning from Chile to Azerbaijan. A total of 32 collectives and initiatives exhibited books and zines, and 18 discussions and events were organized, showcasing the movement’s all-encompassing diversity. In the true spirit of collectivism and mutual aid, participants got engaged in the organization, making this event a remarkable demonstration of what can be achieved through collective effort.

Having such an event in Prishtina is of particular importance. Since the end of the war, Kosova has remained ensnared in a perpetual state of conflict, leading to an enduring atmosphere of tension between the state of Kosova and Serbia. The elites on both sides have highly capitalized on this situation, ensuring and thriving on division among the societies. The mere fact that comrades from all over the Balkans, including Kosova and Serbia, stood side by side, denouncing nationalism and state politics, is a powerful testament to our collective commitment to solidarity, resistance, and collaboration across the artificial borders and state politics that aim to divide us.

The urgency of this gathering cannot be overstated. At a time when the fires of war are ravaging the world and the specter of overt fascism is spreading, states are becoming increasingly militarized, and repression is ever-increasing. During BAB, we shared the experiences of our localities and analyzed how Balkan states are ramping up their nationalistic rhetoric while simultaneously amassing weapons and initiating discussions to reinstitute mandatory military service. These actions feed into each other’s narratives, which are used as justification for the latter and instill fear among societies. We find it imperative that the people of the Balkans, and beyond, as anarchist collectives and individuals, deepen the coordination and strengthen the networks of resistance against the resurgence of nationalism and militarism. Failing to do so will inevitably lead to war.

War is an intrinsic part of the capitalist system. Whether low-intensity or full-blown, it serves as an important tool for the expansion of capitalism by opening new sources for exploitation, such as land, sea, minerals, all living beings, or the production and sale of weapons as capital. We don’t fall into the trap of considering a conflict as a binary between nation-states, although we do accept its nuances and contexts of how they happen; we see it as a war of capital against societies. Wars in Ukraine, Sudan, Syria, Myanmar, Sub-Saharan Africa, cartel wars in Mexico, and others all share the same logic of domination and expansion of capital, which only brings death and destruction.

We recognize that the states of the Balkans are not mere sideline spectators to the spectacle of war but an intrinsic part of it; from hosting major world military installations, provide training grounds for armed forces, offer logistics and corridors for arms and troop transfers, contribute technical know-how, playing a significant role in global war maneuvers and producing and selling weapons around the world, thus, with being part of and enabling murder and genocide. While private and state sectors work hard, hand in hand, to develop even the smallest Balkan countries into serious arms-producing and/or purchasing region, we see increasing pressure on local societies to accept a new, ever more militarized reality under the pretense of fear and uncertainty for the future.

Perhaps the most vile and evident example of war logic is the genocide happening in Gaza and the attacks in the West Bank against the Palestinian people, with tens of thousands of civilians dead and the whole region destroyed, in continuous broadcast on our screens; all these supported by world imperialist powers and the military-industrial complex, including Balkan states, which provide political and military support. The genocidal war of annihilation in Gaza serves as both a reminder of the West’s colonialist ability to conduct wars of extermination and as a thanatopolitics laboratory, showcasing what the ruling classes currently want and are able to do to entire populations.

We stand in solidarity with the Palestinian people and call for resistance in each Balkan locality to disrupt the political and military support provided by the Balkan states to the state of Israel. We recognize that the enemy is not only war itself but also the states and capitalist systems that perpetuate it.

With all the above in mind, we call for transnational days of action against militarism and nationalism in the first week of October (October 1-10, 2024). During this period, we invite everyone, in their own locality and in their own way, to organize actions against the conditions of war: nationalism, militarism, patriarchy, politics of exclusion, etc. We call for actions against the arms industry and the transport of weapons, against all national military apparatuses, multinational military coalitions, and the increasing militarization of our societies. As in previous years, we emphasize our solidarity with all deserters, war resisters, and conscientious objectors.

The militarization of the Balkans has inadvertently led to the militarization of state borders, which have become death sentences for migrants using the Balkans as a route to reach European cities. Portrayed as the frontier of “Fortress Europe,” Balkan countries have assumed a role of control over movement. meaning pushing backs, robbing, beating, detaining, and even murdering migrants, all covered in the technocratic language of migration management. Hundreds of millions in funds have been donated to Balkan countries, equipping them with state-of-the-art technology for border militarization and surveillance, all while hosting Frontex forces, in a concerted effort to safeguard “Fortress Europe.” Now, not only do Balkan countries act as a deterrent for migrants coming to Europe, but they also take an active role in “processing” migrants through the establishment of centers in Albania on behalf of Italy, or through the renting out of 300 prison cells from Kosovo by Denmark to be used for foreigners to be deported. Understanding our own experience as coming from societies shaped by migration (or being one), we stand in solidarity with migrants coming to and passing through the Balkans, and emphasize the need to strengthen transnational anarchist initiatives to provide support to people on the move.

The agonizing existence of women, trans, gender non-conforming, and queer people under patriarchal capitalist societies , is further exacerbated by neoliberal reforms, reactionary clerical-conservative forces, and dehumanizing state politics. In increasingly nationalistic and militarized states, the rhetoric of demographic decline is used to justify more restrictive policies regarding the autonomy of birthing people. Bodies become reduced to mere vessels for reproduction, both in terms of birth and care, which are exploited by capital as closely controlled labor through direct control over the bodies. Thus, the anarchist struggle for freedom and equality is inherently a feminist struggle. We affirm our commitment to the struggle against patriarchy in all its forms of exploitation and inequality, as well as our commitment to the struggle for reproductive justice, safe and self-managed abortion.

Furthermore, we emphasize that our anarchist movement must be a safe space for everyone, fostering environments that encompass the ideal of equality, free from machismo, misogyny, homophobia, transphobia, and queerphobia. Understanding that there is still work to be done in this regard and in order to foster this culture, we commit to transformative justice within our communities.

Fighting capitalism means combating its logic and grip on multiple fronts. Thus, our struggle is an integral part of the multitude of struggles within society, with each locality experiencing a different context. Therefore, the anarchist struggle against capitalism is also a struggle against all state violence and destruction. This BAB reaffirmed our commitment to the abolition of prisons and emphasized our public support for anarchist prisoners in the region and beyond. As anarchists, we must also be at the forefront of the fight against environmental destruction. Thus, we must develop strategies that not only address immediate crises (which often overstretch our capacities) but also create long-term multi-layered analysis as well as structures of resistance against capitalism. This can be achieved only by recognizing the interconnectedness of our struggles, which must be reflected in all aspects of our organizing and actions.

During this BAB, we also discussed the importance of further expanding and establishing our own autonomous infrastructure. Squats and autonomous social centers are of significant importance in this infrastructure, providing spaces for organizing, community building, and resistance. However, these spaces face significant challenges, from state repression to internal contradictions. We confirmed the necessity of fostering these initiatives, recognizing their role in the movement and the communities we live in.

On the same note, we emphasized the importance of establishing our own printing initiatives and anarchist media, such as radio projects, which are crucial for spreading news and experiences about the struggle of our movement, as well as for the society at large. On the same note, we also recognize the need to take care of our own history through archival projects. These projects can serve not only as platforms for recording and writing history through our own narratives but also as sources of knowledge on tactics, practices, and analyses that we can still put to good use.

The 2024 Balkan Anarchist Bookfair reaffirmed our collective strength and commitment to building a world free from oppression, highlighting our dedication to resistance on one hand and solidarity on the other. As we look to the future, we must continue to build networks of support and develop strategies for confronting the capitalist system and the state that guards it. We must expand our networks and reach Balkan cities where there are no anarchist initiatives, supporting them to be established and thrive. Coordination and solidarity are the pillars upon which we will build our resistance and create a future based on mutual aid, freedom, radical empathy, and equality.

We must emphasize once more the importance of holding this bookfair in an Albanian-speaking locality, marking it as the first anarchist gathering ever in these lands. The collectives, groups, and individuals who came from all over the world had the chance to learn about the context of the local struggle and share their experiences with the people of Prishtina. For many people in Prishtina visiting the bookfair, as well as for the collectives and individuals who supported it, this was a learning experience that demonstrated the power of non-hierarchical organizing based solely on solidarity and mutual aid. It also highlighted the relevance of anarchist analysis and organizing within both local and regional struggles.

Finally, we are very pleased to announce that the next Balkan Anarchist Bookfair is going to be held in Thessaloniki, Greece.

Participants of the Balkan Anarchist Bookfair 2024

7th of July, Prishtina.

Deklarata Përmbyllëse e Panairit Ballkanik të Librit Anarkist 2024

Nga data 5 deri më 7 Korrik, Prishtina u shndërrua në një pikëtakim të ideve anarkiste, si dhe vendtakim për koordinim dhe solidaritetit, teksa ishte nikoqire e edicionit të 16-të të Panairit Ballkanik të Librit Anarkist (BAB). Si mbledhi ndërkombëtare anarkiste, e organizuar për herë të parë në një vend shqipfolës, mblodhi mbi 250 pjesëmarrës nga 29 vende të botës, që nga Kili e deri tek Azerbajxhani. Gjithsej 32 kolektivë dhe iniciativa ekspozuan libra e zina, si dhe u organizuan 18 diskutime dhe ngjarje, kësisoji duke shfaqur diversitetin e lëvizjes anarkiste. Në frymën e vërtetë të kolektivizmit dhe ndihmës reciproke, pjesëmarrësit u angazhuan drejtpërdrejt në organizim, duke e bërë këtë ngjarje një demonstrim të jashtëzakonshëm të asaj që mund të arrihet me përpjekje kolektive.

Organizimi i një ngjarje të tillë në Prishtinë ka një rëndësi të veçantë. Që nga fundi i luftës, Kosova ka mbetur e ngujuar në konflikt të përhershëm, dhe në gjendje të përhershme tensioni ndërmjet shtetit të Kosovës dhe Serbisë ndërkohë që përfitues nga e gjithë kjo janë vetë elitat e tyre. Këta të fundit krijojnë përçarje ndërmjet shoqërive, situatë e cila lejon forcimin e interesave të këtyre elitave. Si kundërpërgjigje të kësaj, vetë fakti që shoqet e shokët nga i gjithë Ballkani, përfshirë edhe ato/ata nga Kosova e Serbia, së bashku e denoncuan  nacionalizmin dhe politikat shtetërore, është një dëshmi e fuqishme e përkushtimit tonë kolektiv për solidaritet, rezistencë dhe bashkëpunim përtej kufijve artificialë dhe politikës shtetërore që synojnë të na ndajnë.

Urgjenca e këtij takimi nuk mund të mbivlerësohet. Në kohë që zjarret e luftës po ndizen anembanë botës dhe ndërkohë që fashizmi, në formën e tij klasike, është rishfaqur dhe po merr hov, shtetet po militarizohen dhe rrisin shtypjen ndaj popullatave çdo ditë e më shumë. Gjatë BAB, ne ndamë përvojat e lokaliteteve tona rreth asaj se si shtetet e Ballkanit janë duke shtuar retorikën e tyre nacionaliste, ndërkohë që filluan të furnizohen armatim dhe të bëjnë plane për reinkuadrimin e shërbimit të detyrueshëm ushtarak. Këto veprime ushqehen me narrativat nacionaliste të njëri-tjetrit, të cilat përdoren si justifikim për këtë militarizim si dhe të përhapin frikë në shoqëri. Ne theksojmë domosdoshmërinë që njerëzit nga Ballkani dhe më gjerë, si kolektivë dhe individë anarkistë, të thellojnë bashkërendimin dhe të përforcojnë rezistencën kundër ringjalljes së nacionalizmit dhe militarizmit. Në të kundërtën, kjo gjendje do të na çojë në luftë.

Lufta është pjesë përbërëse e sistemit kapitalist. Qoftë me intensitet të ulët apo të plotë, lufta është mjet i rëndësishëm për zgjerimin e kapitalizmit nëpërmjet të cilit hapen burimet e reja për shfrytëzim, sikurse toka, deti, mineralet, të gjitha qeniet e gjalla ose, si së fundmi, prodhimi dhe shitja e armëve si kapital. Ne nuk biem në grackën e konsiderimit të një konflikti si një çështje ndërmjet dy shtete-kombeve, megjithëse i njohim nuancat dhe kontekstet e luftës kudo që ndodhin ato. Lufta për ne është luftë e kapitalit kundrejt shoqërive. Luftërat në Ukrainë, Sudan, Siri, Mianmar, Afrikën Sub-Sahariane, luftërat e karteleve në Meksikë dhe të tjera, të gjitha ndajnë të njëjtën logjikë të dominimit dhe zgjerimit të kapitalit, e cila sjell vetëm vdekje dhe shkatërrim.

Ne theksojmë se shtetet e Ballkanit nuk janë thjesht spektatorë të spektaklit të luftës, por pjesë përbërëse e saj; nga të qenurit nikoqirë të instalimeve ushtarake botërore, duke ofruar tokë për stërvitje, duke ofruar logjistikë dhe korridore për transferimin e armëve dhe trupave, duke dhënë njohuri teknike, duke patur rol të rëndësishëm në manovrat e luftës globale si dhe duke prodhuar dhe shitur armë në mbarë botën. Kësisoji, shtetet e Balkanit janë pjesë e makinerisë që mundëson vrasje dhe gjenocid. Ndërkohë që sektorët privatë dhe shtetërorë punojnë parreshtur për ti shëndërruar edhe vendet më të vogla të Ballkanit në prodhues të armëve dhe/ose blerës, ne shohim presion në rritje mbi shoqëritë lokale për të pranuar një realitet të ri, gjithnjë e më të militarizuar nën hijen e frikës dhe pasigurisë për të ardhmen.

Shembulli më eklantat i kësaj logjike të luftës tani është gjenocidi që po ndodh në Gaza dhe sulmet në Bregun Perëndimor kundër popullit palestinez, ku me dhjetëra mijëra civilë janë vrarë dhe i gjithë rajoni është shkatërruar, e gjithë kjo duke u transmetuar vazhdimisht në ekranet tona. Ky gjenocid mbështetet në mënyrë të drejtpërdejtë nga fuqitë imperialiste botërore dhe kompleksi ushtarako-industrial, duke përfshirë shtetet ballkanike, të cilat ofrojnë mbështetje politike dhe ushtarake. Lufta gjenocidale e asgjësimit në Gaza po ashtu përdoret si  shfqaje e aftësisë kolonialiste të Perëndimit për të kryer luftëra shfarosëse dhe si një laborator thanatopolitik i asaj që klasat sunduese aktualisht duan dhe janë në gjendje t’u bëjnë popullsive të tëra.

Ne solidarizohemi me popullin palestinez dhe bëjmë thirrje për rezistencë kundër përkrahjes politike dhe ushtarake të shteteve të ballkanit për shtetin e Izraelit. Për ne, armiku nuk është vetëm lufta, por edhe shtetet dhe sistemi kapitalist që e shkaktojnë atë.

Duke pasur parasysh të gjitha sa më sipër, ne u bëjmë thirrje që, gjatë javës së parë të tetorit (1-10 tetor 2024), të organizohen aksione kundër nacionalizmit, militarizmit, patriarkatit, politikave të përjashtimit etj., të gjitha këto që janë parakushte të luftës. Ne bëjmë thirrje për veprime konkrete kundër industrisë së armëve dhe transportit të armëve, kundër të gjitha aparateve ushtarake kombëtare, koalicioneve ushtarake shumëkombëshe dhe militarizimit në rritje të shoqërive tona. Si në vitet e kaluara, ne theksojmë solidaritetin tonë me të gjithë dezertorët, rezistuesit e luftës dhe ata që refuzojnë t’ju bashkohen ushtrisë.

Militarizimi i përgjithshëm i Ballkanit natyrisht që ka rezultuar edhe në militarizimin e kufijve shtetërorë, të cilët janë kthyer në barriera vdekjeprurërse për emigrantët që përdorin Ballkanin si rrugë për të arritur në qytetet evropiane. E portretizuar si zonë kufitare e “Kështjellës Evropë”, Ballkani, dhe vendet e këtij rajoni, kanë marrë kontrollin mbi lëvizjen e popullatave, apo me fjalë të tjera, ka marr rrolin e BE’së për zmbrapsje, grabitje, rrahje, ndalim dhe madje edhe vrasje të migrantëve, e gjithë kjo e fshehur prapa gjuhës teknokratike të menaxhimit të migracionit. Qindra miliona euro u janë dhuruar vendeve të Ballkanit për tu pajisur me teknologjinë më të fundit për mbikëqyrjen e kufijve, dhe, së bashku me forcat e Frontex-it, i bashkërendojnë veprimet për të mbrojtur “Kështjellën Evropë”.

Tashmë vendet e Ballkanit jo vetëm që janë shëndërruar në pengesë për emigrantët që të shkojnë në Evropë, por po ashtu kanë rol aktiv në “procesimin” e migrantëve nëpërmjet themelimit të qendrave për migrantë në Shqipëri për llogari të Italisë, apo dhënies me qira të 300 qelive të burgut nga Kosova për Danimarkën për t’u përdorur për të huajt që do të deportohen. Duke e njohur përvojën e shoqërive tona që janë formësuar nga migrimi, si dhe përvojën e shumë nga ne që jemi apo ishim migrantë, ne qëndrojmë në solidaritet me migrantët që vijnë në Ballkan, si dhe ata që kalojnë nëpër rajon, si dhe theksojmë nevojën për të forcuar iniciativat anarkiste ndërkombëtare për të ofruar mbështetje për njerëzit në lëvizje.

Ekzistenca, e grave, njerëzve trans, njerëzve jo-binar dhe queer nën shoqëritë kapitaliste patriarkale, sado e vshtirë që tanimë është, vazhdon të përkeqësohet edhe më tej nga reformat neoliberale, forcat reaksionare kleriko-konservatore si dhe politika dehumanizuese shtetërore. Në shtetet gjithnjë më nacionaliste e të militarizuara, retorika e uljes së natalitetit përdoret për të arsyetuar politikat që kufizojnë autonominë. Trupat e grave dhe personave që kanë mundësi të lindin, reduktohen në enë të thjeshta për riprodhim, si në aspektin e lindjes ashtu edhe në përkujdesje, të cilat shfrytëzohen nga kapitali si punë e kontrolluar ngushtë nëpërmjet kontrollit të drejtpërdrejtë mbi trupat. Kështu pra, vetë lufta anarkiste për liri dhe barazi është në thelb luftë feministe. Ne afirmojmë përkushtimin tonë për luftën kundër patriarkatit, në të gjitha format e tij të shfrytëzimit dhe pabarazisë, si dhe përkushtimin tonë për luftën për drejtësi riprodhuese dhe aborte të sigurta.

Për më tepër, theksojmë se lëvizja jonë anarkiste duhet të jetë një hapësirë e sigurt për të gjithë, duke krijuar mjedise që përfaqësojnë idealin e barazisë, pa maçoizëm, mizogjini, homofobi, transfobi dhe queerfobi. Duke kuptuar se ka ende punë për të bërë në këtë drejtim dhe për të nxitur këtë kulturë, ne angazhohemi për drejtësi transformuese brenda komuniteteve tona.

Të luftosh kapitalizmin nënkupton luftë kundër vetë logjikës kapitaliste në fronte të shumta. Kështu, lufta jonë është pjesë integrale e shumësisë së betejave brenda shoqërisë, ku çdo lokalitet përjeton një kontekst të ndryshëm. Prandaj, lufta anarkiste kundër kapitalizmit është gjithashtu një luftë kundër çdo dhune dhe shkatërrimi shtetëror. Në panair ne prap theksuam angazhimin tonë për shuarjen e burgjeve dhe theksuam  mbështetjen tonë për të burgosurit anarkistë në rajon dhe më gjerë. Shtuar kësaj, si anarkistë, ne duhet të jemi gjithashtu në ballë të luftës kundër shkatërrimit të mjedisit. Kështu, ne duhet të zhvillojmë strategji që jo vetëm merren me krizat më urgjente (të cilat shpesh i tejkalojnë kapacitetet tona), por gjithashtu duhet të krijojmë analiza afatgjate dhe gjithpërfshirëse, si dhe struktura të rezistencës kundër kapitalizmit. Kjo mund të arrihet vetëm duke njohur ndërlidhjen e betejave tona, gjë që duhet të reflektohet në të gjitha aspektet e organizimit dhe veprimeve tona.

Gjatë këtij BAB, ne diskutuam gjithashtu rëndësinë e zgjerimit dhe krijimit të mëtejshëm të infrastrukturës sonë autonome. Skuatet (hapësirat e okupuara) dhe qendrat sociale autonome kanë një rëndësi të madhe në këtë infrastrukturë, duke ofruar hapësira për organizim, ndërtim komuniteti dhe rezistencë. Megjithatë, këto hapësira përballen me sfida të rëndësishme, nga represioni shtetëror e deri te kontradiktat e brendshme. Ne konfirmuam domosdoshmërinë e nxitjes së këtyre nismave, duke njohur rolin e tyre në lëvizjen dhe komunitetet ku jetojmë.

Po ashtu ne theksuam rëndësinë e krijimit të iniciativave vetanake dhe autonome të shtypit dhe mediave anarkiste, siç janë projektet e radiove anarkiste, të cilat janë vendimtare për përhapjen e lajmeve dhe përvojave për luftën e lëvizjes sonë, si dhe për shoqërinë në përgjithësi. Shtuar kësaj, gjithashtu e shohim nevojën për t’u kujdesur për historinë tonë përmes projekteve arkivore. Këto projekte mund të shërbejnë jo vetëm si platforma për ruajtjen dhe shkrimin e historisë përmes narrativave tona, por edhe si burime njohurish mbi taktikat, praktikat dhe analizat që mund t’i përdorim.

Panairi Ballkanik i Librit Anarkist 2024 edhe një herë shfaqi fuqinë dhe angazhimin tonë kolektiv për të ndërtuar një botë pa shtypje, duke theksuar përkushtimin tonë, në njërën anë ndaj rezistencës, dhe solidaritetit nga ana tjetër. Ndërsa shikojmë nga e ardhmja, ne duhet të vazhdojmë të ndërtojmë rrjete mbështetëse dhe të zhvillojmë strategji për përballjen me sistemin kapitalist dhe shtetin që e ruan atë. Ne duhet të zgjerojmë rrjetet tona dhe ti mbështetim iniciativat në qytetet ballkanike ku nuk ka lëvizje anarkiste. Koordinimi dhe solidariteti janë shtyllat mbi të cilat ne do të ndërtojmë rezistencën tonë dhe do të krijojmë një të ardhme të bazuar në ndihmën e ndërsjellë, lirinë, ndjeshmërinë radikale dhe barazinë.

Së fundi, duhet të theksojmë edhe një herë rëndësinë e mbajtjes së këtij panairi në një lokalitet shqipfolëse me qenë se është takimi i parë anarkist ndërkombëtar në troje shqipfolëse. Kolektivët, grupet dhe individët që erdhën nga e gjithë bota patën rastin të mësojnë rreth kontekstit të lëvizjes anarkiste lokale dhe të ndajnë përvojat e tyre me shoqërinë e Prishtinës. Për shumë njerëz në Prishtinë që vizituan panairin e librave, si dhe për kolektivët dhe individët që e mbështetën atë, kjo ishte një përvojë mësimore që tregoi fuqinë e organizimit johierarkik të bazuar vetëm në solidaritet dhe ndihmë reciproke. Ky takim gjithashtu theksoi rëndësinë e analizës dhe organizimit anarkist brenda betejave lokale dhe rajonale.

Dhe në fund, kemi kënaqësinë t’ju njoftojmë se Panairi i ardhshëm Ballkanik i Librit Anarkist (BAB 2025) do të mbahet në Selanik, Greqi.

Pjesëmarrësit e Panairit Ballkanik të Librit Anarkist 2024

7 Korrik, Prishtinë

Κοινή ανακοίνωση του Βαλκανικού Αναρχικού Φεστιβάλ Βιβλίου του 2024

Από τις 5 έως τις 7 Ιουλίου, η Πρίστινα (Κόσοβο) μετατράπηκε σε σημείο συνάντησης και συντονισμού αναρχικής σκέψης και αλληλεγγύης, καθώς φιλοξένησε το 16ο Βαλκανικό  Αναρχικό Φεστιβάλ Βιβλίου (Balkan Anarchist Bookfair, στη συνέχεια του κειμένου BAB). Αυτή η πρώτη αναρχική συνάντηση σε αλβανόφωνη τοποθεσία συγκέντρωσε πάνω από 250 συμμετέχουσες/-ντες/-ντα από 29 χώρες, από τη Χιλή μέχρι το Αζερμπαϊτζάν. Συνολικά 32 συλλογικότητες και πρωτοβουλίες εξέθεσαν βιβλία, έντυπα και φανζίν, ενώ διοργανώθηκαν 18 συζητήσεις και εκδηλώσεις, αναδεικνύοντας τη συμπεριληπτική ποικιλομορφία του κινήματος. Σε ένα γνήσιο πνεύμα συλλογικότητας και αλληλοβοήθειας, τα άτομα που συμμετείχαν συνέδραμαν στην πραγματοποίηση της διοργάνωσης, καθιστώντας την μια αξιοσημείωτη επίδειξη για το τι μπορεί να επιτευχθεί μέσω της συλλογικής προσπάθειας.

Η πραγματοποίηση μιας τέτοιας εκδήλωσης στην Πρίστινα έχει ιδιαίτερη σημασία. Από το τέλος του πολέμου, το Κόσοβο παραμένει εγκλωβισμένο σε μια κατάσταση στα όρια της σύρραξης, σε μια διαρκή ατμόσφαιρα έντασης μεταξύ του κράτους του Κοσόβου και της Σερβίας. Οι άρχουσες τάξεις και στις δύο πλευρές κεφαλαιοποιούν αυτήν τη συνθήκη, διασφαλίζοντας την ευημερία τους χάρη στη διαίρεση μεταξύ των κοινωνιών. Και μόνο το γεγονός της συμμετοχής συντροφισσών/-ων από όλα τα Βαλκάνια, συμπεριλαμβανομένων του Κοσόβου και της Σερβίας, που κατήγγειλαν μαζί τον εθνικισμό και τις πολιτικές των κρατών, αποτελεί ισχυρή απόδειξη της συλλογικής μας δέσμευσης για αλληλεγγύη, αντίσταση και συνεργασία πέρα από τα τεχνητά σύνορα και τις κρατικές πολιτικές που στοχεύουν να μας χωρίσουν.

Δεν υπάρχουν αρκετά λόγια για να τονιστεί ο επείγoντας χαρακτήρας αυτής της συνάντησης: σε μια εποχή που οι φλόγες του πολέμου καταστρέφουν τον πλανήτη και εξαπλώνεται το φάντασμα του απροκάλυπτου φασισμού, που τα κράτη στρατιωτικοποιούνται όλο και περισσότερο και η καταστολή αυξάνεται συνεχώς. Κατά τη διάρκεια του BAB, μοιραστήκαμε εμπειρίες από τους τόπους μας και αναλύσαμε πώς τα βαλκανικά κράτη εντείνουν την εθνικιστική ρητορική τους, ενώ ταυτόχρονα συσσωρεύουν όπλα και ξεκινούν συζητήσεις για την επαναφορά της υποχρεωτικής στρατιωτικής θητείας. Οι επιλογές του κάθε κράτους τροφοδοτούν τις αφηγήσεις των υπόλοιπων, που χρησιμοποιούνται ως δικαιολογία για να ενσταλάζεται ο φόβος στις κοινωνίες. Ως αναρχικές συλλογικότητες και άτομα, θεωρούμε επιτακτική την ανάγκη οι άνθρωποι των Βαλκανίων, και όχι μόνο, να εμβαθύνουν το συντονισμό και να ενισχύσουν τα δίκτυα αντίστασης ενάντια στην αναζωπύρωση του εθνικισμού και του μιλιταρισμού. Αν δεν καταφέρουμε να το κάνουμε αυτό, τότε θα ανοίξει αναπόφευκτα ο δρόμος για τον πόλεμο.

Ο πόλεμος είναι εγγενές τμήμα του καπιταλιστικού συστήματος. Είτε χαμηλής έντασης είτε σε πλήρη κλίμακα, ο πόλεμος αποτελεί ζωτικό εργαλείο για την επέκταση του καπιταλισμού, καθώς ανοίγει νέες πηγές εκμετάλλευσης: γη, θάλασσα, ορυκτά, όλα τα έμβια όντα ή η παραγωγή και πώληση όπλων ως κεφάλαιο. Δεν πέφτουμε στην παγίδα να θεωρούμε τις συρράξεις ως διπολική  αντιπαράθεση μεταξύ εθνών-κρατών (αν και αναγνωρίζουμε τις επιμέρους ιδιαιτερότητες και τα πλαίσιο στο οποίο συμβαίνουν), τις αντιμετωπίζουμε ωστόσο ως έναν πόλεμο του κεφαλαίου εναντίον των κοινωνιών. Οι πόλεμοι στην Ουκρανία, στο Σουδάν, στη Συρία, στη Μιανμάρ, στην υποσαχάρια Αφρική, οι πόλεμοι των καρτέλ στο Μεξικό, και άλλοι, έχουν όλοι τους ως κοινό γνώρισμα την ίδια λογική της κυριαρχίας και επέκτασης του κεφαλαίου, η οποία φέρνει μόνο θάνατο και καταστροφή.

Αναγνωρίζουμε ότι τα κράτη των Βαλκανίων δεν είναι απλοί θεατές του θεάματος του πολέμου, αλλά αναπόσπαστο μέρος του πολέμου του ίδιου. Φιλοξενούν μεγάλες παγκόσμιες στρατιωτικές βάσεις, προσφέρουν εκτάσεις για στρατιωτική εκπαίδευση και ασκήσεις, παρέχουν υλικοτεχνική υποστήριξη και διαδρόμους για τη μεταφορά όπλων και στρατευμάτων, συνεισφέρουν σε στρατιωτική τεχνογνωσία, παίζουν σημαντικό ρόλο σε παγκόσμιες πολεμικές κινητοποιήσεις και παράγουν και πωλούν όπλα σε όλο τον κόσμο, συμμετέχουν και επιτρέπουν δολοφονίες και γενοκτονίες. Ενώ ο ιδιωτικός και ο κρατικός τομέας συνεργάζονται εντατικά προκειμένου ακόμα και οι μικρότερες βαλκανικές χώρες να μετατραπούν σε περιοχές παραγωγής ή/και αγοράς όπλων, βλέπουμε να αυξάνεται η πίεση στις τοπικές κοινωνίες να αποδεχτούν μια νέα, όλο και πιο στρατιωτικοποιημένη πραγματικότητα υπό το πρόσχημα του φόβου και της αβεβαιότητας για το μέλλον.

Ίσως το πιο αισχρό και προφανές παράδειγμα της λογικής του πολέμου είναι η γενοκτονία που συμβαίνει στη Γάζα και οι επιθέσεις στη Δυτική Όχθη εναντίον του παλαιστινιακού λαού, με δεκάδες χιλιάδες νεκρούς αμάχους και ολόκληρη την περιοχή κατεστραμμένη, σε συνεχή μετάδοση στις οθόνες μας — όλα αυτά υποστηριζόμενα από τις παγκόσμιες ιμπεριαλιστικές δυνάμεις και το στρατιωτικο-βιομηχανικό σύμπλεγμα, αλλά και των βαλκανικών κρατών, που παρέχουν πολιτική και στρατιωτική υποστήριξη. Ο γενοκτονικός πόλεμος στη Γάζα χρησιμεύει τόσο ως υπενθύμιση της αποικιοκρατικής ικανότητας της Δύσης να διεξάγει πολέμους εξόντωσης, όσο και ως εργαστήριο θανατοπολιτικής που επιδεικνύει τι θέλουν και τι μπορούν σήμερα οι κυρίαρχες τάξεις να κάνουν σε ολόκληρους πληθυσμούς.

Στεκόμαστε αλληλέγγυες/-οι/-α στον παλαιστινιακό λαό και καλούμε σε αντίσταση σε κάθε γωνιά των Βαλκανίων, για να διακόψουμε την πολιτική και στρατιωτική υποστήριξη που παρέχουν τα βαλκανικά κράτη στο κράτος του Ισραήλ. Αναγνωρίζουμε ότι ο εχθρός δεν είναι μόνο ο ίδιος ο πόλεμος αλλά και τα κράτη και τα καπιταλιστικά συστήματα που τον διαιωνίζουν.

Λαμβάνοντας υπόψη όλα τα παραπάνω, καλούμε σε διεθνικές ημέρες δράσης κατά του μιλιταρισμού και του εθνικισμού το πρώτο δεκαήμερο του Οκτωβρίου του 2024. Καλούμε όλες/-ους/-α, κατά τη διάρκεια αυτών των ημερών, στον τόπο τους και με τον τρόπο τους, να οργανώσουν δράσεις ενάντια στις προϋποθέσεις του πολέμου: εθνικισμός, μιλιταρισμός, πατριαρχία, πολιτικές αποκλεισμού κ.λπ. Καλούμε σε δράσεις κατά της βιομηχανίας όπλων και της μεταφοράς στρατιωτικού υλικού, σε δράσεις εναντίον όλων των εθνικών στρατιωτικών μηχανισμών, των πολυεθνικών στρατιωτικών συνασπισμών και της αυξανόμενης στρατιωτικοποίησης των κοινωνιών μας. Όπως και στα προηγούμενα χρόνια, τονίζουμε πώς στεκόμαστε με αλληλεγγύη στο πλευρό όλων των λιποτακτών, των αρνητών πολέμου και των αντιρρησιών συνείδησης.

Η στρατιωτικοποίηση των Βαλκανίων οδήγησε αναπόφευκτα στη στρατιωτικοποίηση των συνόρων, τα οποία, για τις μετανάστριες και τους μετανάστες που χρησιμοποιούν τα Βαλκάνια ως πέρασμα για να φτάσουν στα ευρωπαϊκά κέντρα, έχουν μετατραπεί σε  καταδίκη σε θάνατο. Οι βαλκανικές χώρες, που παρουσιάζονται ως τα σύνορα της «Ευρώπης-φρούριο», έχουν αναλάβει ρόλο ελέγχου της μετακίνησης. που σημαίνει να επαναπροωθούν, να ληστεύουν, να ξυλοκοπούν, να φυλακίζουν, ακόμη και να δολοφονούν μετανάστ(ρι)ες, όλα αυτά συγκαλυμμένα με την τεχνοκρατική γλώσσα της διαχείρισης της μετανάστευσης. Έχουν διατεθεί κονδύλια εκατοντάδων εκατομμυρίων σε βαλκανικές χώρες, εξοπλίζοντάς τες με την πλέον σύγχρονη τεχνολογία για τη στρατιωτικοποίηση και την επιτήρηση των συνόρων, ενώ παράλληλα αναπτύσσονται δυνάμεις της Frontex, σε μια συντονισμένη προσπάθεια να διασφαλιστεί η «Ευρώπη-φρούριο». Οι βαλκανικές χώρες δεν λειτουργούν πλέον μόνον αποτρεπτικά για τις μετανάστριες και τους μετανάστες που έρχονται στην Ευρώπη, αλλά αναλαμβάνουν ενεργό ρόλο στην «διαχείρισή» τους, μέσω της δημιουργίας κέντρων κράτησης στην Αλβανία για λογαριασμό της Ιταλίας, ή μέσω της ενοικίασης από τη Δανία 300 κελιών σε φυλακές στο Κόσοβο, για να χρησιμοποιηθούν για κράτηση ατόμων προς απέλαση. Με βάση τις δικές μας εμπειρίες ως μέλη κοινωνιών που διαμορφώθηκαν (ή διαμορφώνονται) από τη μετανάστευση, στεκόμαστε αλληλέγγυα στο πλευρό των μεταναστ(ρι)ών που έρχονται και περνούν από τα Βαλκάνια και τονίζουμε την ανάγκη ενίσχυσης των διεθνικών αναρχικών πρωτοβουλιών για την παροχή υποστήριξης στους ανθρώπους που βρίσκονται σε κίνηση.

Η αγωνιώδης ύπαρξη στις πατριαρχικές καπιταλιστικές κοινωνίες των γυναικών, των τρανς, των κουήρ, και των ατόμων που δεν συμμορφώνονται με το φύλο επιδεινώνεται περαιτέρω από τις νεοφιλελεύθερες μεταρρυθμίσεις, τις αντιδραστικές συντηρητικές-θρησκευτικές δυνάμεις και τις απανθρωποποιητικές κρατικές πολιτικές. Σε κράτη ολοένα και πιο εθνικιστικά και στρατιωτικοποιημένα, η ρητορική περί δημογραφικής μείωσης του πληθυσμού χρησιμοποιείται για να δικαιολογήσει πολιτικές ελέγχου και περιορισμού της αυτονομίας της γέννησης. Τα σώματα υποβαθμίζονται σε απλές μηχανές αναπαραγωγής, τόσο όσον αφορά τη γέννηση όσο και τη φροντίδα, που το κεφάλαιο εκμεταλλεύεται για στενά επιτηρούμενη εργασία μέσω του άμεσου ελέγχου τους. Έτσι, ο αναρχικός αγώνας για ελευθερία και ισότητα είναι εγγενώς ένας φεμινιστικός αγώνας. Επιβεβαιώνουμε τη δέσμευσή μας στον αγώνα κατά της πατριαρχίας σε όλες τις εκφράσεις της εκμετάλλευσης και ανισότητας, καθώς και τη δέσμευσή μας στον αγώνα για αναπαραγωγική δικαιοσύνη, ασφαλείς και αυτοδιαχειριζόμενες αμβλώσεις.

Επιπλέον, τονίζουμε ότι το αναρχικό μας κίνημα πρέπει να είναι ένας ασφαλής χώρος για όλα, προωθώντας περιβάλλοντα που υλοποιούν το ιδανικό της ισότητας, απαλλαγμένα από ματσισμό, μισογυνισμό, ομοφοβία, τρανσφοβία και κουήρ-φοβία. Κατανοώντας ότι υπάρχουν ακόμα πολλά που πρέπει να γίνουν σε αυτήν την κατεύθυνση και προκειμένου να προωθήσουμε αυτή την κουλτούρα, δεσμευόμαστε για μετασχηματιστική δικαιοσύνη μέσα στις κοινότητές μας.

Το να αγωνίζεσαι ενάντια στον καπιταλισμό σημαίνει να αγωνίζεσαι ενάντια στη λογική και την επιβολή του σε πολλαπλά μέτωπα. Έτσι, ο αγώνας μας αποτελεί αναπόσπαστο μέρος του πλήθους των αγώνων μέσα στην κοινωνία, οι οποίοι εκφράζονται με διαφορετικό πλαίσιο σε κάθε τόπο. Κατά συνέπεια, ο αναρχικός αγώνας ενάντια στον καπιταλισμό είναι επίσης ένας αγώνας ενάντια σε κάθε κρατική βία και καταστροφή. Σε αυτό το BAB επαναβεβαιώσαμε τη δέσμευσή μας για την κατάργηση των φυλακών και τονίσαμε την αναγκαιότητα της δημόσιας υποστήριξής μας των αναρχικών φυλακισμένων στην περιοχή των Βαλκανίων και πέρα από αυτήν. Ως αναρχικές/-οί/-ά, πρέπει επίσης να είμαστε στην πρώτη γραμμή του αγώνα ενάντια στην περιβαλλοντική καταστροφή. Έτσι, πρέπει να αναπτύξουμε στρατηγικές όχι μόνο για να αντιμετωπίσουμε τις άμεσες κρίσεις (οι οποίες συχνά υπερβαίνουν τις δυνατότητές μας), αλλά που επιπλέον  να συγκροτούν πολυεπίπεδες μακροπρόθεσμες αναλύσεις, καθώς επίσης και δομές αντίστασης ενάντια στον καπιταλισμό. Αυτό μπορεί να επιτευχθεί μόνο με την αναγνώριση της διασύνδεσης των αγώνων μας, η οποία πρέπει να αντανακλάται σε όλες τις πτυχές της οργάνωσης και των δράσεών μας.

Κατά τη διάρκεια αυτού του BAB, συζητήσαμε επίσης τη σημασία της δημιουργίας και της περαιτέρω επέκτασης των δικών μας αυτόνομων υποδομών. Οι καταλήψεις και τα αυτόνομα κοινωνικά κέντρα είναι ιδιαίτερα σημαντικά σε αυτήν την κατεύθυνση, καθώς παρέχουν χώρους για οργάνωση, οικοδόμηση κοινοτήτων και αντίσταση. Ωστόσο, αυτοί οι χώροι αντιμετωπίζουν σημαντικές προκλήσεις, από την κρατική καταστολή μέχρι τις εσωτερικές αντιφάσεις. Επιβεβαιώσαμε την αναγκαιότητα της προώθησης αυτών των πρωτοβουλιών, αναγνωρίζοντας τον ρόλο τους στο κίνημα και στις κοινότητες στις οποίες ζούμε.

Στο ίδιο πλαίσιο, τονίσαμε τη σημασία της δημιουργίας δικών μας εκτυπωτικών πρωτοβουλιών και αναρχικών μέσων ενημέρωσης, όπως τα ραδιοφωνικά προγράμματα, τα οποία είναι ζωτικής σημασίας για τη διάδοση ειδήσεων και εμπειριών σχετικά με τους αγώνες του κινήματός μας, καθώς και για την κοινωνία στο σύνολό της. Τονίσαμε επίσης την ανάγκη φροντίδας της ιστορίας μας, μέσω εγχειρημάτων αρχείων, που μπορούν να χρησιμεύσουν όχι μόνο για την καταγραφή και τη συγγραφή της ιστορίας μέσα από τις δικές μας αφηγήσεις, αλλά και ως πηγές γνώσης σχετικά με τακτικές, πρακτικές και αναλύσεις που μπορούμε να αξιοποιήσουμε.

Το Βαλκανικό  Αναρχικό Φεστιβάλ Βιβλίου του 2024 επιβεβαίωσε τη συλλογική μας δύναμη και δέσμευση για την οικοδόμηση ενός κόσμου χωρίς καταπίεση, αναδεικνύοντας την αφοσίωσή μας στην αντίσταση από τη μία πλευρά και την αλληλεγγύη από την άλλη. Κοιτάζοντας προς το μέλλον, πρέπει να συνεχίσουμε να χτίζουμε δίκτυα υποστήριξης και να αναπτύσσουμε στρατηγικές για την αντιμετώπιση του καπιταλιστικού συστήματος και του κράτους που το περιφρουρεί. Πρέπει να διευρύνουμε τα δίκτυά μας και να φτάσουμε σε πόλεις των Βαλκανίων όπου δεν υπάρχουν αναρχικές πρωτοβουλίες, υποστηρίζοντάς τες ώστε να ανθίσουν και να αναπτυχθούν. Ο συντονισμός και η αλληλεγγύη είναι οι πυλώνες πάνω στους οποίους θα χτίσουμε την αντίστασή μας και θα δημιουργήσουμε ένα μέλλον βασισμένο στην αλληλοβοήθεια, την ελευθερία, τη ριζοσπαστική ενσυναίσθηση και την ισότητα.

Πρέπει να τονίσουμε για άλλη μια φορά τη σημασία της διοργάνωσης αυτού του φεστιβάλ βιβλίου σε μια αλβανόφωνη περιοχή, καθώς αποτέλεσε την πρώτη διεθνική αναρχική συνάντηση σε αυτά τα εδάφη. Οι συλλογικότητες, οι ομάδες και τα άτομα που ήρθαν από όλο τον κόσμο είχαν την ευκαιρία να γνωρίσουν το πλαίσιο του τοπικού αγώνα και να μοιραστούν τις εμπειρίες τους με τους ανθρώπους της Πρίστινα. Για πολλούς ανθρώπους της πόλης που επισκέφτηκαν το φεστιβάλ έκθεση βιβλίου, καθώς και για τις συλλογικότητες και τα άτομα που το υποστήριξαν, αυτή ήταν μια διδακτική εμπειρία που κατέδειξε τη δύναμη του μη ιεραρχικού τρόπου οργάνωσης, που βασίζεται αποκλειστικά στην αλληλεγγύη και την αλληλοβοήθεια. Υπογράμμισε επίσης τη σημασία της αναρχικής ανάλυσης και οργάνωσης στο πλαίσιο τόσο των τοπικών όσο και των περιφερειακών αγώνων.

Τέλος, ανακοινώνουμε με χαρά ότι το επόμενο Βαλκανικό  Αναρχικό Φεστιβάλ Βιβλίου θα πραγματοποιηθεί στη Θεσσαλονίκη.

Συμμετέχουσες/-ντες/-τα στο Βαλκανικό  Αναρχικό Φεστιβάλ Βιβλίου, 7 Ιουλίου 2024, Πρίστινα.

Zaključna izjava Balkanskega anarhističnega knjižnega sejma 2024

Med 5. in 7. julijem se je Priština, Kosovo spremenila v vozlišče anarhistične misli, usklajevanja in solidarnosti, saj je gostila 16. Balkanski anarhistični sejem knjig (BASK). Na prvem anarhističnem srečanju v albansko govorečem kraju se je zbralo več kot 250 udeležencev in udeleženk iz 29 držav, od Čila do Azerbajdžana. S knjižno in zinovsko produkcijo je na sejmu sodelovalo 32 kolektivov in pobud, vseobsegajočo raznolikost gibanja pa se je izrazila tudi skozi 18 pogovorov in drugih dogodkov. V duhu resničnega kolektivizma in medsebojne pomoči so udeleženke in udeleženci dejavno sodelovali pri izvedbi, zaradi česar je bil sejem tudi izjemen praktičen prikaz tega, kaj je mogoče doseči s skupnimi močmi.

Za Prištino je še posebej pomembno, da je gostila dogodek te vrste. Vse od konca vojne Kosovo ostaja ujet v stanje stalno obnavljujočega se konflikta, ki botruje stalnemu ozračju napetosti med Kosovom in Srbijo. Elite na obeh straneh te razmere s pridom izkoriščajo in še naprej vzdržujejo razdor med družbama ter se z njim okoriščajo. Že samo s tem, da so tovarišice in tovariši z vsega Balkana, tudi iz Kosova in Srbije, stali druga ob drugem ter obsodili nacionalizem in državno politiko, je močan dokaz naše skupne zavezanosti solidarnosti, odporu in sodelovanju preko umetnih meja in državne politike, ki nas želijo razdeliti.

Nujnosti tega srečanja ni mogoče preveč poudariti. Živimo namreč v času, ko po svetu pustošijo požari vojne in se širi duh odkritega fašizma, države se vse bolj militarizirajo, represija pa je vse večja. Med BASKom smo izmenjali izkušnje iz naših krajev in analizirali, kako balkanske države stopnjujejo svojo nacionalistično retoriko, hkrati pa kopičijo orožje in začenjajo razprave o ponovni uvedbi obveznega služenja vojaškega roka. Pogledi in delovanje na vseh straneh se vzajemno oplajajo, saj povsod dejanja in pogledi drugih služijo kot utemeljitev za lastna dejanja ter vnašajo strah v družbe. Menimo, da je nujno, da ljudje na Balkanu in onkraj njega, bodisi kot anarhistični kolektivi bodisi kot posamezniki in posameznice, poglobijo koordinacijo in okrepijo mreže odpora proti ponovnemu vzponu nacionalizma in militarizma. Morebiten neuspeh pri teh naporih bo neizogibno privedel do vojne.

Vojna je sestavni del kapitalističnega sistema. Ne glede na to, ali gre za vojno nizke intenzivnosti ali za povsem razplametelo vojno, ta predstavlja pomembno orodje za širitev kapitalizma, saj odpira nove vire izkoriščanja, kot so zemlja, morje, minerali, vsa živa bitja oziroma spodbuja proizvodnjo in prodajo orožja kot kapitala. Izogibamo se pasti, da bi konflikt obravnavali kot binarni konflikt med nacionalnimi državami in čeprav sprejemamo nianse in kontekste, v katerih potekajo, jo vidimo kot vojno kapitala proti družbam. Vojne v Ukrajini, Sudanu, Siriji, Mjanmaru, podsaharski Afriki, vojne kartelov v Mehiki in druge poganja ista logika prevlade in širjenja kapitala, ki prinaša zgolj smrt in uničenje.

Zavedamo se, da balkanske države niso zgolj stranski gledalci spektakla vojne, temveč so njen sestavni del. Gostijo pomembne vojaške objekte svetovnih sil, zagotavljajo vadbišča za oborožene sile, nudijo logistično podporo, vzdržujejo koridorje za prevoz orožja in vojakov, prispevajo tehnično znanje in izkušnje, s čimer igrajo pomembno vlogo v svetovnih vojnih manevrih, dodatno pa tudi proizvajajo in prodajajo orožje po svetu, s čimer ne samo omogočajo izvajanje umorov in genocida, temveč imajo pri obojem tudi aktivno vlogo.  Medtem ko si zasebni in državni sektor z roko v roki prizadevata, da bi se tudi najmanjše balkanske države razvile v resne proizvajalce in/ali potrošnike orožja, v lokalnih okoljih opažamo vse večji pritisk na družbe, da bi pod pretvezo strahu in negotovosti glede prihodnosti sprejeli novo, še bolj militarizirano realnost.

Morda najbolj gnusen in očiten primer vojne logike predstavljo genocid, ki poteka v Gazi in napadi na palestinsko prebivalstvo na Zahodnem bregu. Do sedaj je bilo ob neposrednem prenosu na naših zaslonih ubitih že več deset tisoč civilnih prebivalcev in prebivalk, celotna regija je uničena. Vse to poteka s podporo svetovnih imperialističnih sil in vojaško-industrijskega kompleksa, vključno z balkanskimi državami, ki tem naporom zagotavljajo politično in vojaško podporo. Genocidna uničevalna vojna v Gazi služi kot opomin na zmožnost kolonialnega Zahoda, da vodi uničevalne vojne, in kot tanatopolitični laboratorij, ki prikazuje, kaj vladajoči razredi trenutno želijo in zmorejo storiti celotnim populacijam.

Solidarni smo s palestinskim ljudstvom in pozivamo k uporu povsod po Balkanu s ciljem, da balkanske države prekinejo politično in vojaško podporo Izraelu. Prepoznavamo, da sovražnik ni le vojna sama, temveč tudi države in kapitalistični sistem, ki jo vzdržujejo.

V luči vsega navedenega pozivamo k mednarodnim dnem akcije proti militarizmu in nacionalizmu v prvem tednu oktobra (od 1. do 10. oktobra 2024). V tem obdobju vabimo vse, da v svojem kraju in na svoj način organizirajo akcije proti pogojem vojne: nacionalizmu, militarizmu, patriarhatu, politiki izključevanja itd. Pozivamo k akcijam proti orožarski industriji in prevozih orožja, proti vsem nacionalnim vojaškim aparatom, večnacionalnim vojaškim koalicijam in vse večji militarizaciji naših družb. Tako kot prejšnja leta poudarjamo svojo solidarnost z vsemi dezerterkami, uporniki zoper vojno in ugovornicami vesti vseh spolov.

Stranski učinek militarizacije Balkana je militarizacija državnih meja, ki so postale smrtna kazen za migrante in migrantke, ki preko Balkana potujejo v evropska mesta. Balkanske države – predstavljane kot meja “trdnjave Evropa” – so prevzele vlogo nadzora nad gibanjem, kar pomeni, da potiskajo nazaj, ropajo, pretepajo, pridržujejo in celo ubijajo migrante, vse to pa je zakrito s tehnokratskim jezikom upravljanja migracij. Balkanske države so prejele več sto milijonov evrov ter najsodobnejšo tehnologijo za militarizacijo in nadzor meja, poleg tega pa pod krinko skupnih prizadevanj za zaščito “trdnjave Evropa” gostijo pripadnike agencije Frontex. Balkanske države po novem ne le odvračajo migrante, ki prihajajo v Evropo, ampak jih na svojem ozemlju “obravnavajo” v imenu evropskih držav. Dva primera tega novega stanja predstavljata vzpostavitev migrantskih centrov v Albaniji v imenu Italije in najem 300 zaporniških celic na Kosovu s strani Danske, ki naj bi jih uporabila za tujce, ki jih želi deportirati. Upoštevajoč, da sami izhajamo iz družb, ki so jih oblikovale migracije oziroma imamo izkušnjo migracije tudi sami, poudarjamo našo solidarnost z migranti, ki prihajajo na Balkan ali skozenj potujejo in poudarjamo potrebo po krepitvi transnacionalnih anarhističnih pobud za zagotavljanje podpore ljudem na poti.

V patriarhalnih kapitalističnih družbah na že tako zaznamovana življenja žensk, transspolnih, kvir oseb in drugih, ki ne ustrezajo dominantni spolni shemi, še dodatno negativno vplivajo neoliberalne reforme, reakcionarne klerikalno-konservativne sile in dehumanizirajoča državna politika. V vse bolj nacionalističnih in militariziranih državah retorika o demografskem upadu služi upravičevanju vse bolj restriktivnih politik v zvezi z avtonomnim odločanjem o rojstvu otrok. V okviru teh politik so telesa razumljena zgolj kot posode za reprodukcijo, tako v smislu rojevanja kot nege, ki jih kapital z neposrednim nadzorom nad njimi izkorišča za strogo nadzorovano delo. Anarhistični boj za svobodo in enakost je nujno tudi feministični boj. Potrjujemo našo zavezanost boju proti vsem oblikam patriarhalnega izkoriščanja in neenakosti ter zavezanost boju za reproduktivno pravičnost, vključno z dostopom do varnega in samostojnega splava.

Poudarjamo, da mora naše anarhistično gibanje predstavljati varen prostor za vsakogar in graditi okolja, ki udejanjajo ideale enakosti ter so osvobojeni mačizma, mizoginije, homofobije, transfobije in queerfobije. Zavedajoč se, da imamo v zvezi s tem še veliko za postoriti in z namenom spodbujanja kulture varnega okolja smo v naših skupnostih zavezani transformativni pravičnosti.

Boj proti kapitalizmu pomeni boj proti njegovi logiki in primežu na več frontah. Naš boj je tako sestavni del mnogoterosti bojev v družbi, hkrati pa jemljemo v obzir, da niso okoliščine nikjer povsem enako kot drugod. Anarhistični boj proti kapitalizmu je tudi boj proti vsakršnemu državnemu nasilju in uničevanju. Letošnji BASK je ponovno potrdil našo zavezanost odpravi zaporov in poudaril našo javno podporo anarhističnim zapornikom v regiji in zunaj nje. Kot anarhisti in anarhistke moramo biti tudi na čelu boja proti uničevanju narave in okolja. Zato moramo razviti strategije, ki ne bodo le obravnavale neposrednih kriz – te pogosto presegajo naše zmožnosti -, temveč tudi oblikovale dolgoročne večplastne analize ter strukture odpora proti kapitalizmu. To lahko dosežemo le s priznavanjem medsebojne povezanosti naših bojev, ki se mora odražati v vseh vidikih našega organiziranja in delovanja.

Na tem BAB smo razpravljali tudi o pomenu nadaljnje širitve in vzpostavitve lastne avtonomne infrastrukture. Skvoti in avtonomni družbeni centri so v tej infrastrukturi zelo pomembni, saj zagotavljajo prostore za organiziranje, gradnjo skupnosti in upor. Vendar se ti prostori soočajo s pomembnimi izzivi, od državne represije do notranjih protislovij. Potrdili smo nujnost spodbujanja teh pobud, saj se zavedamo njihove vloge v gibanju in skupnostih, v katerih živimo.

Prav tako smo poudarili pomen vzpostavitve lastnih projektov na področju tiska in drugih anarhističnih medijev, denimo radijskih projektov, ki so ključni za širjenje novic in izkušenj o boju našega gibanja, pa tudi za širšo družbo. V tej luči se zavedamo tudi pomena arhivarskih projektov, preko katerih skrbimo za beleženje lastne zgodovine. Ti ne služijo zgolj kot platforme za beleženje in pisanje zgodovine z naših zornih kotov, temveč tudi kot viri znanja o taktikah, praksah in analizah, ki so lahko še vedno uporabne.

Balkanski anarhistični knjižni sejem 2024 je ponovno potrdil našo skupno moč in zavezanost gradnji sveta brez zatiranja ter poudaril našo predanost uporu na eni strani in solidarnosti na drugi. Ko se oziramo v prihodnost, moramo še naprej graditi mreže podpore in razvijati strategije za spopadanje s kapitalističnim sistemom in državo, ki ga varuje. Razširiti moramo svoje mreže in doseči balkanska mesta, kjer ni anarhističnih pobud, ter jih podpreti pri ustanavljanju in razcvetu. Usklajevanje in solidarnost sta stebra, na katerih bomo gradili svoj odpor in ustvarili prihodnost, ki bo temeljila na medsebojni pomoči, svobodi, radikalni empatiji in enakosti.

Še enkrat poudarjamo pomembnost dejstva, da se je BASK odvil v albansko govorečem prostoru, saj je bilo v njem anarhistično srečanje organizirano prvič. Kolektivi, skupine in posamezniki, ki so prišli z vsega sveta, so imeli priložnost spoznati kontekst lokalnega boja in deliti svoje izkušnje s prebivalci Prištine. Za številne ljudi v Prištini, ki so obiskali knjižni sejem, pa tudi za kolektive in posameznike, ki so ga podprli, je bila to učna izkušnja, ki je pokazala moč nehierarhičnega organiziranja, ki temelji izključno na solidarnosti in medsebojni pomoči. Poudarila je tudi pomembnost anarhistične analize in organiziranja v lokalnih in regionalnih bojih.

Za konec z velikim veseljem sporočamo, da bo naslednji balkanski anarhistični knjižni sejem potekal v Solunu v Grčiji.

Udeleženci Balkanskega anarhističnega knjižnega sejma 2024

7. julij, Priština